Erozja zębów - jakie pokarmy i napoje mogą wpływać na zęby?

Jednym z najczęstszych problemów, z jakim pacjenci zgłaszają się do gabinetów stomatologicznych są - poza próchnicą - ubytki erozyjne. Mogą dotknąć każdego z nas - erozja zębów może wystąpić u pacjentów w każdym wieku, a jej przyczyny są różnorodne.
 

Nieleczona erozja może prowadzić do poważnych powikłań - w znacznym stopniu pogarsza estetykę, może być przyczyną nadwrażliwości zębów, a także może dać podłoże do rozwoju choroby próchnicowej. Warto więc wiedzieć, czym jest erozja zębów i jak jej zapobiegać.

Czym w zasadzie jest erozja zębów?

Erozja to nieodwracalna utrata tkanek zębów na drodze procesów chemicznych bez udziału bakterii (co odróżnia ten proces od próchnicy, do której dochodzi w wyniku działania kwasów produkowanych przez bakterie). Do erozji dochodzi w wyniku częstego kontaktu powierzchni zębów z kwasami znajdującymi się m.in. w kwaśnych pokarmach, napojach, a nawet niektórych lekach oraz z kwasami pochodzenia wewnętrznego, czyli w przypadku częstych wymiotów.
 

Powierzchnie zębów dotkniętych erozją zostają osłabione, a zewnętrzna tkanka zębów - szkliwo - zostaje uszkodzona, przez co zęby łatwiej ulegają dalszemu zniszczeniu przez np. próchnicę.

Czym jest kwasowość?

Kwasowość to cecha roztworów chemicznych, która określa zawartość jonów wodorowych (H+) odpowiadających za kwaśność danej substancji. Do jej wyznaczenia stosowana jest skala pH.

Zakres wartości waha się od 0 do 14, przy czym wartość 7 oznacza roztwór obojętny. Wartości niższe niż 7 cechują roztwory kwaśne, natomiast wyższe niż 7 oznaczają roztwory zasadowe. Częste spożywanie kwaśnego jedzenia lub kwaśnych napojów wykazujących niskie pH, czyli niższe niż 5.5 (czasem potocznie określane jako „kwaśne pH”) może w konsekwencji prowadzić do niszczenia tkanek zębów i powstania ubytków erozyjnych.

Jaki efekt wywiera kwaśne jedzenie oraz napoje?

Spośród czynników zewnątrzpochodnych, które w największym stopniu wpływają na zwiększenie ryzyka wystąpienia erozji zębów, wymieniamy dietę. Spożycie pokarmów o niskim pH (niższym niż 5.5) powoduje rozpuszczanie hydroksyapatytów, z którego zbudowane jest szkliwo - zewnętrzna tkanka zęba. Taka ucieczka minerałów powoduje osłabienie tkanek zęba i może prowadzić m.in. do wystąpienia nadwrażliwości czy progresji próchnicy.

Jakie pokarmy mają wysoką kwasowość?

Do erozji szkliwa dochodzi w przypadku częstego spożywania kwaśnych pokarmów, takich jak świeże owoce cytrusowe, a także kwaśnych napojów, w szczególności gazowanych bądź dodatkowo słodzonych, oraz wina i herbat owocowych.

Na ubytki erozyjne powinni szczególnie uważać pacjenci z niskim wydzielaniem śliny oraz problemami z suchością jamy ustnej. Ryzyko powstawania ubytków erozyjnych przy niskim wydzielaniu śliny jest aż pięciokrotnie wyższe!

Jak zapobiegać erozji szkliwa?

Warto pamiętać, że to częstotliwość spożywania kwaśnych pokarmów i napojów, a nie ilość, w znaczącym stopniu przyczynia się do występowania erozji.

Szczególnie niekorzystne oddziaływanie na zęby ma nadmierne spożywanie kwasowych produktów między głównymi posiłkami – warto więc powstrzymać się od podjadania między posiłkami, aby nie doprowadzić do uszkodzeń szkliwa. Ponadto, po spożyciu kwaśnych pokarmów bądź napojów (w tym herbaty i kawy) zalecane jest umycie zębów pastą z fluorem dopiero po upływie 30-60 minut.

Szczotkowanie zębów natychmiast po zadziałaniu czynnika erozyjnego (kwasów) powoduje usunięcie błonki znajdującej się na powierzchni zębów, która chroni szkliwo przed erozją. Należy wtedy wybierać pasty do zębów z fluorem, gdyż wzmacniają tkanki zęba i chronią przed utratą minerałów przy kolejnym kontakcie z kwaśnymi pokarmami.