Ból zęba: przyczyny i sposoby uśmierzania

Nadwrażliwość zębiny: dlaczego boli Cię ząb i co możesz z tym zrobić?

Cieszysz się smakiem zimnego napoju albo słodkiej przekąski, gdy nagle czujesz ostry ból przeszywający ząb. Przerywasz konsumpcję, ale ból znika równie szybko, jak się pojawił – ten cykl może powtarzać się wielokrotnie i spowodowany jest prawdopodobnie nadwrażliwością zębiny, opisywanej często jako ból zęba.

Przyczyny tej nadwrażliwości są różnorodne. Zanim jednak omówimy czynniki wyzwalające ból i sposoby radzenia sobie z nim, przyjrzymy się podstawowym elementom budowy zęba.

Budowa zęba

Jak wyjaśnia Medicover, ząb składa się z czterech głównych struktur. Są to:

Szkliwo jest zewnętrzną warstwą osłaniającą ząb. Dzięki swojej budowie cechuje się wyjątkowo wysoką twardością.

Zębina tworzy warstwę zęba leżącą pod szkliwem (lub cementem w przypadku korzeni zębów). Poprzecinana jest licznymi, drobnymi kanalikami zębinowymi, które biegną przez zębinę od miazgi w kierunku szkliwa.

Miazga jest jedyną żywą tkanką zęba. Osłaniana przez szkliwo i zębinę, składa się z substancji podstawowej, w której zanurzone są komórki i włókna.

Cement korzeniowy zaliczany jest do tkanek przyzębia, czyli tkanek utrzymujących ząb w zębodole. Pokrywa on cienką warstwą powierzchnię korzenia zęba, a jego zewnętrzne warstwy sąsiadują z ozębną.

Jak rozwija się nadwrażliwość zębiny?

W zdrowym zębie wszystkie warstwy są nienaruszone, a jego wnętrze chronione jest przed bakteriami, kwasem, wysoką i niską temperaturą, ciśnieniem i innymi czynnikami drażniącymi. Jeśli jednak te warstwy ulegną uszkodzeniu, odsłonięta zostaje wrażliwa zębina i nerwy. Dzieje się tak z wielu przyczyn.

Erozja szkliwa

Szkliwo jest twarde, ale mało odporne na działanie kwasu. Jak wyjaśnia portal Dentonet, erozja szkliwa to utrata tkanek twardych zęba na skutek działania procesów chemicznych bez udziału drobnoustrojów. Innymi słowy jest to uszkodzenie zębów powstające w wyniku niekorzystnego działania kwasów pochodzących z produktów będących składnikami codziennej diety. Utrata szkliwa następuje również na skutek stanów chorobowych powodujących wymioty lub refluks kwasowy. W miarę jak problem się pogłębia, warstwa szkliwa nie zapewnia wystarczającej ochrony leżącej poniżej zębinie, a taki stan sprzyja wystąpieniu nadwrażliwości.

Zapalenie dziąseł

Jak wyjaśnia portal Medicover, płytka nazębna często prowadzi do podrażnienia i zapalenia dziąseł. Stan zapalny wiąże się z bólem, ale może również powodować odsłonięcie zębiny pokrywającej korzeń i uwrażliwić ją na słodkie, kwaśne oraz gorące lub zimne substancje.

Uraz

Pęknięcie, ułamanie lub rozkruszenie zęba często sprawia, że zębina lub nerw zostają odsłonięte i narażone na działanie czynników drażniących. Bakterie mogą gromadzić się w pęknięciach, co sprzyja infekcji i powstawaniu ropnia w głębi zęba. Choć ból może kojarzyć się z nadwrażliwością zębiny, nie jest to ten sam stan. Jeśli wystąpi u Ciebie uraz zęba, skonsultuj się z dentystą.

Jak można poradzić sobie z nadwrażliwością zębiny?

Zapobieganie to najlepszy sposób na zachowanie zdrowia w jamie ustnej. Aby zapobiec odsłonięciu zębiny, przestrzegaj zasad prawidłowej higieny: szczotkuj zęby dwa razy dziennie, nitkuj je raz dziennie i stosuj płyn do płukania ust.

Pasty do zębów i płyny do ust z fluorem zapobiegają utracie szkliwa. Na rynku dostępne są również specjalne produkty zawierające fluorek cyny, który zapewnia skuteczną ochronę przed erozją, a nawet może odwrócić stan chorobowy na wczesnych etapach. Składnik ten posiada również właściwości przeciwbakteryjne. Jeśli grozi Ci recesja dziąseł, przeciwbakteryjna pasta do zębów lub płyn do płukania ust pomogą Ci zachować zdrowe dziąsła.

Gdy tylko poczujesz niespodziewany lub nietypowy ból w jamie ustnej, skonsultuj się z dentystą, który pomoże Ci wykluczyć poważne problemy stomatologiczne. Jeśli lekarz stwierdzi, że występuje u Ciebie nadwrażliwość zębów, ogranicz spożycie kwaśnych lub słodkich potraw i napojów, gdyż zwiększają one ryzyko erozji szkliwa. Są to m.in.:

• Napoje gazowane
• Owoce i soki owocowe, zwłaszcza cytrusowe
• Napoje alkoholowe i orzeźwiające
• Napoje dla sportowców

Po spożyciu kwaśnego produktu szkliwo ulega zmiękczeniu na pewien czas. Najlepiej wtedy natychmiast wypłucz usta wodą, a następnie umyj zęby, aby chronić szkliwo. Z drugiej strony, jeśli dokucza Ci nadwrażliwość i postępująca erozja, po posiłku odczekaj kilka godzin, a następnie umyj zęby. Najlepiej szczotkuj je przed jedzeniem lub piciem, a zapobiegniesz tworzeniu się płytki nazębnej. Przepłucz też jamę ustną wodą i płynem do ust. Poczekaj kilka godzin, aż szkliwo ponownie stwardnieje, a następnie umyj zęby i przepłucz usta tak jak zwykle. Aby złagodzić nadwrażliwość, stosuj pastę zawierającą argininę i węglan wapnia. Oba składniki blokują kanaliki zębinowe i chronią nerwy. W razie wystąpienia bólu możesz również nanieść koniuszkiem palca małą ilość pasty na wrażliwe okolice i masować przez minutę, co przyniesie uśmierzający efekt.