Jak wzmocnić słabe szkliwo zębów?

Przyczyn słabego szkliwa jest wiele. Na niektóre czynniki, takie jak genetyka, nie mamy wpływu, jednak wiele wynika także z trybu życia, który prowadzimy. Do osłabienia, a nawet do utraty szkliwa, prowadzą m.in. nieprawidłowa technika szczotkowania lub zbyt mocne szczotkowanie zębów, niezdrowa dieta bogata w węglowodany oraz kwaśne pokarmy i napoje, a także stres, który nierzadko przyczynia się do zaciskania bądź zgrzytania zębami.
 

Przyczyny osłabienia zębów są liczne, ale czy możemy im jakoś zapobiegać i wzmocnić słabe szkliwo zębów? Zdecydowanie tak!

Czy zęby mogą być „słabe”? Co to oznacza?

Korony zębów pokryte są szkliwem - najtwardszą tkanką występującą w ciele człowieka! W skład szkliwa zębów wchodzi około 95% związków nieorganicznych (minerałów) i około 5% związków organicznych oraz wody. Rolą szkliwa jest ochrona wewnętrznych tkanek zęba przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak kwasowy atak próchnicotwórczych bakterii czy erozyjne działanie kwasów znajdujących się m.in. w spożywanych przez nas pokarmach.
 

Jeśli jednak kontakt szkliwa z kwasami będzie powtarzał się zbyt często, dojdzie do utraty części minerałów wchodzących w skład szkliwa, a ząb stanie się słabszy i bardziej podatny na różnorodne szkodliwe czynniki.

Co przyczynia się do osłabiania szkliwa?

Do osłabiania szkliwa, poza wymienioną wcześniej erozją, przyczynia się wiele różnych czynników. W największym stopniu wpływ na nasze zęby ma nasz codzienny styl życia - to, co jemy i pijemy, to, jak dbamy o higienę jamy ustnej oraz nasze zdrowie ogólne.

Niepoprawna technika mycia zębów lub szczotkowanie z użyciem zbyt dużej siły może przyczynić się do nieodwracalnych szkód, które nazywamy ubytkami abrazyjnymi. Sprawia to, że szkliwo w dotkniętych abrazją miejscach staje się cieńsze i bardziej podatne na inne szkodliwe czynniki. Z kolei niezdrowa dieta, bogata w cukry lub kwasy, jest wyjściem dla choroby próchnicowej bądź erozji zębów, w których dochodzi do utraty minerałów z twardych tkanek zębów i zniszczenia szkliwa zębów.

Jak objawia się osłabione szkliwo?

Obraz osłabionego szkliwa zależy przede wszystkim od szkodliwego czynnika, który miał na nie bezpośredni wpływ. Należą do nich m.in.:

• chemiczne rozpuszczanie (“wypłukiwanie”) powierzchni zębów przez kwasy bez udziału bakterii i powstawanie ubytków erozyjnych
• utrata tkanek w wyniku nadmiernego ścierania zębów.

W przypadku pacjentów, których dieta w dużej mierze oparta jest na kwaśnych pokarmach i napojach, dochodzi do stopniowej utraty minerałów, z których zbudowane są zęby.

Ubytki erozyjne są gładkie, lśniące i twarde, a utrata minerałów często nie jest widoczna gołym okiem na wczesnym etapie erozji. Z kolei u pacjentów, których technika mycia zębów nie jest poprawna, dochodzi do ścierania zębów i utraty ich tkanek w miejscach, gdzie pacjent przykłada największą siłę podczas szczotkowania - najczęściej w pobliżu dziąsła, na wysokości tzw. szyjki zębów. W tym przypadku często dochodzi także do wystąpienia nadwrażliwości, np. na zimno lub ciepło, a nawet podmuch powietrza.

Objawy te sugerują osłabienie szkliwa oraz mogą wymagać korekty sposobów dbania o higienę jamy ustnej lub modyfikacji zwyczajów żywieniowych, ponieważ takie zęby są bardziej podatne na różne czynniki szkodliwe, w tym próchnicę. Więcej informacji o przyczynach i leczeniu próchnicy zębów znajdziesz w tym artykule.

Jak wzmocnić szkliwo zębów?

Jak wzmocnić szkliwo, które zbudowane jest w 95% z minerałów? Oprócz wdrożenia prawidłowej techniki szczotkowania oraz unikania kwaśnych, niezdrowych produktów i napojów, warto wybierać pasty do zębów z zawartością fluoru. Dzięki temu podczas codziennego szczotkowania dostarczamy zębom fluor, który zostanie wbudowany w skład minerałów twardych tkanek zębów, tworząc związki bardziej odporne na działanie kwasów. To sprawia, że nasze zęby stają się bardziej wytrzymałe na różne szkodliwe czynniki, z którymi mamy kontakt każdego dnia!

Ponadto, fluor ma zdolność naprawy początkowych uszkodzeń szkliwa, a więc warto stosować pasty z fluorem każdego dnia.

Jakich pokarmów najlepiej unikać?

Należy przede wszystkim unikać częstego spożywania kwaśnych pokarmów, takich jak świeże owoce cytrusowe, a także kwaśnych napojów, w szczególności gazowanych i dodatkowo słodzonych, oraz wina i herbat owocowych.

Produkty kwaśne oraz z dużą zawartością cukrów w szczególny sposób przyczyniają się do niszczenia tkanek zębów, a następnie do osłabienia szkliwa. Warto o tym pamiętać, ponieważ zapobieganie jest łatwiejsze niż leczenie próchnicy i erozji szkliwa.

Bibliografia:

• Zbigniew Jańczuk, Urszula Kaczmarek, Mariusz Lipski, Stomatologia zachowawcza z endodoncją. Zarys kliniczny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018
• Danuta Piątowska, Kariologia współczesna. Postępowanie kliniczne, Med Tour Press International, 2009
• Akshima Sahi, What Are Teeth Made Of?, News Medical (https://www.news-medical.net/health/What-Are-Teeth-Made-Of.aspx)
• Rodrigo S. Lacruz, Stefan Habelitz, J. Timothy Wright, Michael L. Paine, Dental Enamel Formation and Implications for Oral Health and Disease, Physiological Reviews, 2017
• Dominika Wnęk, Dieta w erozji zębów, mp.pl, 2021
• Graham J. Mount, Hien Ngo, Stomatologia mało interwencyjna, Med Tour Press International, 2006

Więcej artykułów