Próchnica, czyli ubytki w zębach - zapobieganie i leczenie

Czym są ubytki?

„Ubytki” jest to inne określenie próchnicy zębów. Bardzo duży wpływ na próchnicę ma tryb życia — jak jemy, jak dbamy o zęby, jaka jest zawartość fluoru w wodzie i paście do zębów. Wrażliwość zębów na próchnicę jest także do pewnego stopnia uwarunkowana genetycznie.

Choć ubytki zwykle występują częściej wśród dzieci, osoby dorosłe także są narażone na próchnicę. Wyróżnia się następujące rodzaje ubytków:

• ubytki koronowe — najczęstszy typ, występujący zarówno u dzieci, jak i u dorosłych; ubytki koronowe są zazwyczaj zlokalizowane na powierzchniach żujących lub pomiędzy zębami.
• ubytki korzeniowe — wraz z wiekiem dziąsła cofają się, częściowo odsłaniając korzenie zębów. Ze względu na to, że korzenie zębów nie są pokryte szkliwem, są one szczególnie narażone na próchnicę.
• próchnica nawracająca — ogniska próchnicy mogą powstawać wokół istniejących wypełnień i koron. Jest to spowodowane tym, że w tych okolicach tych występuje tendencja do akumulacji płytki nazębnej, co w efekcie prowadzi do próchnicy.

Dorośli są szczególnie narażeni na ubytki, jeżeli występuje u nich suchość w jamie ustnej — choroba spowodowana niedostatecznym wydzielaniem śliny. Suchość w jamie ustnej może być spowodowana innymi chorobami, leczeniem, radioterapią i chemioterapią; w zależności od przyczyny może ona być chwilowa (trwająca dni lub miesiące), bądź trwała.

Ubytki są bardzo poważnym zagrożeniem. Nieleczona zmiana próchnicza może zniszczyć ząb i zabić delikatne nerwy w jego środku, co może prowadzić do wytworzenia się ropnia — obszaru zakażenia przy wierzchołku korzenia. Gdy powstanie już ropień, może on być leczony jedynie metodą kanałową, przez zabieg chirurgiczny lub przez ekstrakcję zęba.

Po czym poznać, czy występują ubytki?

Tylko dentysta może stwierdzić z całą pewnością, czy w uzębieniu występują zmiany próchnicze. Jest to spowodowane tym, że ubytki rozwijają się pod powierzchnią zęba, gdzie nie są one widoczne. Podczas spożywania pokarmów, które zawierają węglowodany (cukry i skrobie), składniki te są zużywane przez bakterie w płytce nazębnej, na skutek czego wytwarzane są kwasy, które niszczą zęby. Z czasem szkliwo zęba zaczyna pękać pod powierzchnią, podczas gdy jego powierzchnia pozostaje nienaruszona. Na skutek znacznego uszkodzenia szkliwa jego powierzchnia zapada się, tworząc ubytek.

Ubytki najczęściej rozwijają się w zagłębieniach na powierzchniach żujących zębów trzonowych, pomiędzy zębami, a także w pobliżu linii dziąseł. Jednak niezależnie od miejsca występowania najlepszym sposobem ich wykrycia i leczenia we wczesnym stadium są regularne wizyty kontrolne u dentysty.

W jaki sposób można zapobiec zmianom próchniczym?

• Należy szczotkować zęby co najmniej dwa razy dziennie i czyścić je nicią chirurgiczną w celu usunięcia płytki nazębnej spomiędzy zębów i spod linii dziąseł.
• Należy regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne do dentysty. Profilaktyka pozwala uniknąć nowych problemów oraz zapobiec temu, że małe problemy staną się dużymi.
• Należy przestrzegać zrównoważonej diety i ograniczać spożycie produktów bogatych w skrobię i cukry. Przy spożywaniu tego typu pokarmów należy starać się dołączać je do głównych posiłków, a nie spożywać ich w postaci przekąsek, aby ograniczyć do minimum czas narażenia zębów na działanie kwasów.
• Należy stosować produkty dentystyczne, w tym pasty do zębów, zawierające fluor.
• Należy upewnić się, czy spożywana przez dziecko woda zawiera fluor. Jeżeli spożywana woda nie zawiera fluoru, dentysta lub pediatra może przepisać codzienną suplementację fluoru.